مسئولیت کیفری ناشی از سوانح هوایی به‌وسیله پروازهای نظامی

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

1 جانشین معاونت عملیات ستاد کل نیروهای مسلح

2 ریاست دانشگاه هوایی شهید ستاری

3 مدرس دانشگاه هوایی شهید ستاری

چکیده

این پژوهش در صدد بررسی و تبیین مسئولیت کیفری خلبانان نظامی و مسئولیت آن­ها در بروز سوانح هوایی و ورود خسارت به مردم و تأسیسات متعلق به آنان بود. به دلیل ناکارآمدی قواعد عام مسئولیت کیفری در این حوزه، محقق سعی نمود با الهام گیری از کنوانسیون­های مرتبط با حقوق سوانح هوایی، همچون کنوانسیون ورشو، به ترسیم یک نظام خاص مسئولیت در این حوزه بپردازد تا در پناه این قواعد، زیان دیدگان در حمایت بیشتری قرار گیرند. نوع تحقیق کیفی بوده و روش تحقیق نیز تحلیل مضمون بود. جامعه آماری شامل کتب و اسناد موجود بوده که نمونه نیز با جامعه یکسان در نظر گرفته شد. در پایان نتیجه گیری شد که در صورت وقوع یک سانحه هوایی و ورود خسارت به اشخاص ثالث، دولت، به عنوان کارفرمای عملیات پروازی و خلبانان، به عنوان رانندگان وسیله­ی نقلیه هواپیما، دارای مسئولیت می­باشد. هر چند که مسئولیت دولت در قبال این‌گونه خسارات منوط به ارتکاب تقصیر دولت نمی­باشد، اما مسئولیت کیفری خلبانان منوط به ارتکاب تقصیر آنان است. علاوه بر این، در صورتی که خلبانان در امر هدایت هواپیما مرتکب یکی از تقصیرهای کیفری موضوع قانون مجازات اسلامی شوند و از رهگذر چنین تقصیری خسارت جانی به شخصی وارد آید، می­توان خلبانان را مورد تعقیب کیفری نیز قرار داد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Criminal liability due to air crashes of Military flights

نویسندگان [English]

  • seyad mohammad alavi 1
  • mahdi hadian 2
  • mohammad esmaeili 3
1 Deputy Chief of Staff of the Armed Forces
2 Head of Shahid Sattari Air University
3 shahid sattari university instructor
چکیده [English]

Abstract:
This research with title “Civil liability due to air crashes of Military flights” seeks to investigate and explain the Criminal liability of the military pilots and their responsibility for the occurrence of air accidents and the entry of injury to the people and their facilities. Due to the inadequacy of the general rules of criminal liability in this area, the researcher tried to draw up a specific system of liability in this area inspired by the conventions relating to air accident rights, such as the Warsaw Convention, to protect these rules and support the people who receive injuries. The mythology of research was qualitative and use from thematic analysis. The statistical population included books and documents that sample were also considered to be similar to the community. The study said that, in the event of an air crash and the occurrence of injuries to third parties, the government, as the flight operations employer, and the pilots, have criminal liability as drivers of aircraft vehicles. Although the government's responsibility for such injuries is not due to the government's fault but criminal liability of the pilots will be subject to their own fault. In addition, pilots can be prosecuted if they commit one of the criminal blame under the Islamic Penal Code such as causing personal injury through.
Key words: Criminal liability, air crashes, Military flights, government and military pilots

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criminal liability
  • air crashes
  • Military flights
  • government and military pilots

مراجع

  • اردبیلی، محمد علی، (1394) حقوق جزایی عمومی، ج 1 و 2، انتشارات میزان، چ 41.
  • امیری قائم مقام؛ عبدالمجید، (1385) حقوق تعهدات، ج 2، انتشارات میزان،، چ 3.
  • بابایی؛ ایرج، شرایط خسارت قابل جبران، (1381) پروژه تحقیقاتی در دانشگاه علامه طباطبایی،
  • بادینی؛ حسن، (1383) هدف مسئولیت مدنی، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ش 66.
  • بادینی؛ حسن، (1384) فلسفه حقوق مدنی، انتشارات شرکت سهامی انتشار.
  • باریکلو؛ علی­رضا، (1385) مسئولیت مدنی، انتشارات میزان.
  • بازرگان، عباس (1396) مقدمه ای بر روش های تحقیق کیفی و آمیخته: رویکردهای متداول در علوم رفتاری، تهران، دیدار.
  • بختیار عباسلو، (1387) مسئولیت ناشی از سوانح رانندگی، انتشارات میزان، چ 2.
  • بروجردی عبده؛ محمد، (1383) کلیات حقوق اسلامی، انتشارات دانشگاه تهران.
  • پروین؛ فرهاد، (1382) خسارت معنوی در حقوق ایران، انتشارات ققنوس.
  • جباری، منصور، قلندری، مرضیه (1394). نظارت ایاکائو بر استاندرادها و رویه های پیشنهادی هوانوردی، مجله حقوق بین المللی، شماره 53، پاییز و زمستان 1394، صفحات: 68-69
  • جباری قره‌باغ، منصور (1390)، حقوق حمل نقل بین‌الملل هوایی، چاپ اول، نشر میزان، تهران،1390.
  • جعفری لنگرودی؛ محمد جعفر، (1385) فرهنگ عناصر شماری، انتشارات کتابخانه گنج دانش.
  • عابدی جعفری، حسن، حسن تسلیمی، محمد سعید، فقیهی، ابواحسین و شیخ زاده، محمد (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضمون: روشی ساده و کارامد برای تبیین الگوی های موجود در داده های کیفی، پژوهش های تربیتی و روانشناختی دانشگاه اصفهان.
  • جعفری لنگرودی؛ محمد جعفر، (1388) مبسوط در ترمینولوژی، ج 3، انتشارات گنج دانش،، چ 4.
  • حمیتی واقف؛ احمد علی، (1389) الزامات خارج از قرارداد، انتشارات جاودانه.
  • حمید بهرامی احمدی، (1388) مسئولیت مدنی، انتشارات میزان.
  • حیاتی؛ عباس علی، (1392) مسئولیت مدنی، انتشارات میزان.
  • خالقی؛ علی، (1387) آئین دادرسی کیفری، انتشارات شهر دانش.
  • خوانساری، رسول، باقری، ابوالفضل (1393). شناسایی و اولویت بندی سرمایه گذاری در صنعت هوایی ایران، نشریه علمی-پژوهشی بهبود مدیریت، سال هشتم، شماره 4، پیاپی 26، زمستان 1393، صص: 35-62.
  • داراب­پور؛ مهراب، (1387) مسئولیت­های خارج از قرارداد، انتشارات مجد.
  • ره پیک؛ حسن، (1390) حقوق مسئولیت مدنی و جبران­ها، انتشارات خرسندی،، چ 17.
  • ژوردن؛ پاتریس، (1385) اصول مسئولیت مدنی، انتشارات میزان، ترجمه مجید ادیب،، چ. 2.
  • ساعت­چی؛ علی و سیدیان هاشمی؛ سروش، (1394) مسئولیت مدنی متصدی حمل هوایی در وضعیت تأخیر، مجله حقوقی دادگستری، ش 91،
  • سلطانی نژاد؛ هدایت الله، (1380) خسارت معنوی، انتشارات نور الثقلین.
  • سید احمد علی هاشمی، (1392) اسباب متعدد در مسئولیت مدنی، قصلنامه دانش حقوق مدنی، ش 2.
  • شهیدی، مهدی، (1378) مجموعه مقالات حقوقی، انتشارات حقوق­دان، چ 2.
  • صادقی مقدم؛ محمد حسن و اشراقی آرانی؛ مجتبی، (1391) ارکان مسئولیت ناشی از عیب تولید هواپیما، فصلنامه دیدگاه­های حقوق قضایی، ش 59.
  • صفایی؛ حسین و حبیب الله رحیمی، (1389) مسئولیت مدنی، انتشارات سمت.
  • صفدری، سیروس، مقری موذن، طاهره.(1393). بررسی حقوق امنیت پروازهای غیرنظامی با تمرکز بر ماجرای حمله ناو آمرکایی به هواپیمای مسافربری ایرباس ایران، فصلنامه راهبرد، سال بیستم، شناره 71، تابستان 93، صص 46-47.
  • صفوی، سید حسن (1362)، حقوق بین‌الملل هوایی و فضایی، چاپ اول، نشر مؤسسه خدمات چاپ، تهران،
  • عابدی جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمدسعید؛ فقیهی، ابوالحسن؛ شیخ زاده‌، محمد. (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی. اندیشه مدیریت راهبردی، سال پنجم، شماره دوم، شماره پیاپی 10، صص 151 – 198.
  • عمید زنجانی؛ عباس علی، (1382) موجبات ضمان، انتشارات میزان،
  • غمامی؛ مجید، (1376) مسئولیت مدنی دولت نسبت به اعمال کارکنان خود، انتشارات دادگستر.
  • غمامی؛ مجید، (1384) ضرر جبران پذیر از دیدگاه رویه قضایی، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ش 70.
  • قاسم زاده؛ مرتضی، (1388) الزام­ها و مسئولیت مدنی بدون قرارداد، انتشارات میزان، چ 8.
  • قلی نژاد؛ حسین، مسئولیت مدنی، (1377) انتشارات مجمع علمی و فرهنگی مجد.
  • کاتوزیان، ناصر، جنیدی، لعیا، غمامی، مجید، (1386) مسئولیت مدنی ناشی از حوادث رانندگی، انتشارات دانشگاه تهران، چ 3.
  • کاتوزیان؛ ناصر، (1385) الزامات خارج از قرارداد، ج 1، انتشارات دانشگاه تهران.
  • کرسول جان (1396) پویش کیفی و طرح پژوهش: انتخاب از میان پنج رویکرد (روایت پژوهی، پدیدارشناسی، نظریه داده بنیاد، قوم نگاری، مطالعه موردی)، ترجمه حسن دانایی فرد، تهران، نشر اشراقی.
  • گلدوزیان، ایرج (1383) محشای قانون مجازات اسلامی، انتشارات مجد، چ 3،، ص. 23.
  • لوراسا؛ میشل، (1375) حقوق مسئولیت مدنی، انتشارات حقوق­دانان، ترجمه محمد اشتری.
  •  مالمیر؛ محمود، قره خانی بنی؛ مرضیه، احمدی موحد اصغر (1392)، اخلال در امنیت پرواز هواپیما از منظر حقوق داخلی و بین المللی، حقوق تطبیقی، جلد 10، شماره – صص 49-66،
  • محمدی، بیوک (1387)، درآمدی بر روش تحقیق کیفی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  • هاشمی؛ احمد علی، (1389) دامنه مسئولیت مدنی، انتشارات دانشگاه امام صادق.
  • یزدانیان؛ علی­رضا، (1386) قواعد عمومی مسئولیت مدنی، انتشارات میزان.
    • Martin; Elizabth, Oxford Dictionery of Law, Oxford university press, 2002, Fifth edition.
    • Birks; Peter, English Private Law, v. II, Oxford university press, 2000.
    • Faure; Michael, Tort Law and Economics, Vol. 1, 2009, Second Edition.
    • Garner; Bryan A. Blacks Law Dictionary, Thomson, 2004, Eight Edition.
    • Harlow; Carol, Understanding Tort Law, Fontana Press, 1987.
    • Harpwood; Vivienne, Modern Tort Low, Cavandish Publishing, 2003, Fifth edition.
    • Lunney; Mark & Ken Oliphant, Tort Law,Oxford University press, 2000.
    • Markesinis; B.C & S.F Deakin, Tort Law, Oxford, Clarendon press, 2000, third edition.
    • Symeonides; Symeon, The American Choice - Of - Law Revolution, martinus nishoff publishers, 2007.
    • Tank; Andre, International Encyclopedia of Comparative Law, Vol XI, (torts).

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار