تبیین عؤامل مؤثر بر تدوین دکترین پدافند غیر عامل جمهوری اسلامی ایران با رویکرد نظامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار مدیریت راهبردی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی، تهران، ایران

2 استادیار مدیریت راهبردی دانشگاه پدافندهوایی خاتم الانبیا(ص)، تهران، ایران

3 استادیار مدیریت راهبردی دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا، تهران، ایران.

4 دانشجوی دکتری دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی، تهران، ایران.

چکیده

در جنگ‌های امروزی، دکترین پدافند غیرعامل و مبانی آن بسیار حائز اهمیت است و نقش مهمی را برای موفقیت در جنگ‏های آتی ایفا می‌کند. از‌این رو، پژوهش حاضر در پی تبیین عؤامل مؤثر بر دکترین پدافند غیر عامل جمهوری اسلامی ایران با رویکرد نظامی مبتنی بر روش کیفی بوده است. گردآوری داده‌ها به روش کتابخانه‌ای و با استفاده از مطالعه اسناد و مدارک انجام و در نهایت اعتبارسنجی آنان به روش دلفی سه‌مرحله‎ای به تأیید خبرگان رسیده است. جامعه مورد مطالعه شامل کلیه اسناد و مدارک مرتبط با دکترین، دکترین پدافند غیرعامل و پدافند غیرعامل در کشور که در منویات مقام معظم رهبری(مدظله العالی)، اسناد بالادستی و کلیه پیشینه‌های تحقیقاتی مرتبط ارائه شده‌اند، بوده‌اند. همچنین خبرگان را صاحب‎نظران حوزه‌ی پدافندغیرعامل و پدافندهوایی که دارای سوابق فرماندهی و مدیریت کلان و آگاه به دکترین بوده‌اند به تعداد 15 نفر تشکیل داده‌اند.گزاره‌ها به روش هدفمند قضاوتی انتخاب و فرآیند جمع‌آوری آنان تا مرحله اشباع نظری داده‌ها ادامه پیدا کرد. تجزیه و تحلیل داده‌ها به روش تحلیل محتوی براون و کلارک (2006) انجام شد. نتایج پژوهش منتج به تبیین عؤامل مؤثر بر دکترین پدافند غیر عامل با رویکرد نظامی گردید که این عوامل در سه حوزه "جهت‌دهندگان دکترین"، "ساختاردهندگان دکترین" و "شتاب‌دهندگان محیطی دکترین" دسته‌بندی گردیدند. نتایج نشان داد که به منظور تدوین دکترین پدافند غیرعامل با رویکرد نظامی باید به سه حوزه کلی یاد شده توجه ویژه نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining the factors influencing the formulation of the passive defense doctrine of the Islamic Republic of Iran based a military approach

نویسندگان [English]

  • Seed Smaiel Shahr Aieni 1
  • Abolfazl Sepehri Rad 2
  • Vahid Riyazi 3
  • Hamid Hemmat 4
1 Assistant Prof. & Faculty Member of Supreme National Defense University and Strategic Research, Tehran, Iran
2 Assistant Prof. In Khatam-Al-Anbia University, Tehran, Iran
3 Assistant Prof. in Strategic Management, Command and Staff University. Tehran. Iran.
4 Ph.D. student at Supreme National Defense University and Strategic Research, Tehran, Iran
چکیده [English]

In today's wars, the doctrine of passive defense and its principles are very important and play an important role for success in future wars. Therefore, the current research has sought to explain the factor of investigation on the factor of the doctrine of the Islamic Republic of Iran using civilian information on a qualitative method. Collecting data by library method and using study and documents and finally their validation by three-step Delphi method has been reported by experts. The study population includes all the documents and documents related to the doctrine, the doctrine of passive defense and passive defense in a country that have been presented in the lists of the Supreme Leader, upstream documents and all related research backgrounds. In addition, the experts were composed of 15 experts in the field of passive defense and air defense who had command and macro management records and were familiar with the doctrine. The statements were selected by a purposeful judgmental method and the process of collecting them continued until the theoretical data saturation stage. Data analysis was done using the content analysis method of Brown and Clark (2006). The results of the research led to the explanation of the effective factors on the doctrine of non-actionable defense with a military approach, and these factors were categorized into three areas: "doctrine drivers", "doctrine structurers" and "doctrine environmental accelerators". The results showed that in order to formulate the doctrine of passive defense with a military approach, special attention should be paid to the mentioned three general areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Doctrine
  • Passive defense
  • Doctrine of passive defense
  • Content analysis

مراجع

  • افشردی محمدحسین. (1390). تدوین رهنامه عملیاتی نیروهای زمینی ج.ا.ایران در نبرد همتراز و ناهم‏طراز و بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های آن.
  • امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی). مجموعه بیانات. قابل‌دسترسی در: Khamenei.ir.
  • دانش آشتیانی محمدباقر. (1388). اصول و روش تدوین دکترین نظامی. فصلنامه نظم و امنیت ملی. 2(3): 71- 17.
  • باقری افشردی محمدحسین. (1390). جزوه درسی دانشگاه عالی دفاع ملی. تهران.
  • باقری محمدحسن. (1393). طرح‌ریزی راهبرد نظامی در صحنه جنگ و عملیات. نشر دانشگاه عالی دفاع ملی(چاپ محدود). تهران.
  • باقری، محمدحسن، (1396). تدوین دکترین صحنه جنگ. تهران. انتشارات دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش.
  • تهامی، سید مجتبی. (1384). امنیت ملی دکترین، سیاست‌های دفاعی و امنیتی. (جلد2). تهران. انتشارات آجا با مشارکت دانشگاه دفاع ملی.
  • ثروتی. محسن و مظلومی علی. (1389). راهنمای آموزشی تدوین رهنامه. تهران: انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
  • ثروتی محسن. (1391). راهنمای آموزشی تدوین دکترین، تهران: انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
  • جلالی، غلامرضا. و هاشمی فشارکی، سید جواد. (1394). پدافند غیر عامل در آیینه قوانین و مقررات. تهران: انتشارات سازمان پدافند غیر عامل.
  • جمشیدی، محمدحسین. (1383). مبانی و تاریخ اندیشه نظامی در جهان. تهران: انتشارات دافوس سپاه. دوره عالی جنگ.
  • چگینی، حسن. (1399). مدیریت راهبردی دفاعی. ویرایش دوم. تهران: انتشارات دافوس آجا.
  • حسن پور، حمید. (1399). پدافند غیر عامل. تهران: انتشارات دافوس آجا.
  • خانی، عبدالله. (1383). نظریه‌های امنیت ملی. تهران: انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر.
  • دانش آشتیانی، محمدباقر. (1388). اصول جهان ‌و پیش تدوین دکترین نظامی. فصلنامه نظم وامنیت انتظامی. 2(3): 72- 17.
  • دانش آشتیانی، محمدباقر. (1396). تدوین دکترین. جزوه درسی مقطع دکتری. دافوس آجا.
  • رحمتی، انشاا.... (1400). دانشنامه فلسفه اخلاق. انتشارات سوفیا. چاپ چهارم.
  • زهدی، یعقوب. (1394). سیاست دفاعی. نشر مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی. تهران.
  • زهدی، یعقوب. (1386). مقایسه سیاست دفاعی با راهبرد دفاعی و دکترین دفاعی. فصلنامه راهبرد دفاعی. 5(17): 31- 7.
  • شهرام، شاهرخ. (1398). رساله دکتری تدوین الگوی طرح جامع پدافند غیرعامل قرارگاه پدافند هوایی خاتم‏الانبیاء(ص)آجا در برابر تهدیدات ناهمطراز. دانشگاه دفاع ملی.
  • قنبری جهرمی، محمدحسین. (1394). طراحی رهنامه بازدارندگی همه‌جانبه ج. ا. ایران در چشم‌انداز بیست‌ساله کشور. تهران. مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی.
  • عبدالله خانی، علی. (1383): نظریه­های امنیت ملی. تهران. انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
  • قنبری جهرمی، محمدحسین. (1394). طراحی رهنامه بازدارندگی همه‌جانبه جمهوری اسلامی ایران در چشم‌انداز بیست‌ساله کشور.
  • قنبری جهرمی، محمدحسین.(1396). کلیاتی پیرامون دکترین نظامی. پژوهشکده دفاعی و امنیتی دانشگاه امام حسین(ع).
  • قنبری جهرمی، محمدحسین. (1386). دکترین نظامی. جزوه درسی. دافوس سپاه.
  • قنبری جهرمی، محمدحسین. (1394). طراحی رهنامه بازدارندگی همه‌جانبه جمهوری اسلامی ایران در چشم‌انداز بیست‌ساله کشور. تهران. نشر مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی.
  • گروه مولفین. (1399). آیین‏نامه مرجع نیروی پدافند هوایی آجا. مرکز مطالعات راهبردی و تدوین آیین نامه های نپاجا.
  • نوروزی، محمدتقی. (1385). فرهنگ دفاعی امنیتی. تهران. انتشارات سنا.
  • معمارزاده غلامرضا و پورشاسب عبدالعلی. (1386). الگوی مفهومی رهنامه نظامی. نشر مطالعات دفاعی راهبردی، شماره 30.
  • معینمحمد. (1383). فرهنگ لغات. تهران. انتشارات امیرکبیر.
  • نوذری فضل‌الله. (1391). رهنامه نبرد زمینی در محیط جنگ ناهمتراز با رویکرد دفاع همه‌جانبه. دانشگاه عالی دفاع ملّی. مقالات برگزیده همایش دفاع ملّی، دفاع همه‌جانبه.
  • نوذری فضل‌الله. (1392). دکترین نبرد زمینی در محیط جنگ ناهم تراز با رویکرد دفاع همه‌جانبه. مجله سیاست دفاعی. 22(85): 136- 89.
  • نوروزی محمد تقی. (1385). فرهنگ دفاعی – امنیتی. تهران. انتشارات سنا.
  • نوروزی محمدتقی. (1391). رهنامه دفاعی- امنیتی. تهران. بنیاد قرآن و عترت به سفارش مرکز مطالعات تحول.
  • Army, U. S. (2011). ADP 3-0 Unified Land Operations. Washington, DC: Headquarters, Department of the Army.
  • Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101.
  • Davies, P. H., & Gustafson, K. (2019). Intelligence and military doctrine: paradox or oxymoron?. Defence Studies, 19(1), 19-36.
  • Dempsey, M. E. (2013). Doctrine for the armed forces of the United States.
  • Larsdotter, K. (2019). Military strategy in the 21st century. Journal of Strategic Studies, 42(2), 155-170.
  • Long, A., & Green, B. R. (2015). Stalking the secure second strike: Intelligence, counterforce, and nuclear strategy. Journal of Strategic Studies, 38(1-2), 38-73.
  • Rodman, D. (2000). The Role of the Israel Air Force in the Operational Doctrine of the Israel Defense Forces: Continuity and Change. Air.
  • https//Researchgate.net/publ/Establishing the passive defense rul
  • https//uis.bragee.unit.no/Active vs. passive defense against a strategic attacker
  • https//pd.ihu.ac.ir/ passive defense quarterly
  • https//www.RAND.org/ Active and passive defense corporation

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار