تبیین و شناخت مبنای تفکر تکفیر در عقاید گروه‌های تکفیری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا

چکیده

تکفیری عنوانی است که به گروه­های اسلامی که از حربه تکفیر برای مقابله با مخالفان و دشمنان خود استفاده می­کنند، اطلاق می­شود. گروه­های تکفیری، گروه­هایی از مسلمانان هستند که به دلیل اعتقادشان به سیره و اندیشه سلف و استفاده از حربه تکفیر در مقابل مخالفان خود به این نام (تکفیری) نامیده می­شوند. این گروه­ها که از درون سلفیه بیرون آمده­اند، امروزه به بزرگ­ترین مشکل دنیای اسلام تبدیل شده­ و باعث ایجاد خسارات جبران­ناپذیر مادی و معنوی به جهان اسلام گردیده­اند. مقاله حاضر به دنبال بررسی مبنای تفکر تکفیر در عقاید گروه­های تکفیری می‌باشد. این تفکر از جمله مهم­ترین مفاهیم بنیادی گروه­های تکفیری است که در صدر اسلام به­وجود آمد و خوارج نمونه بارز آن بودند. گروه­های تکفیری با استفاده از این مبنای فکری، مخالفان خود اعم از مسلمانان (شیعیان و اهل سنتی که با آن‌ها هم­عقیده نیستند) و غیرمسلمانان را تکفیر نموده و علاوه بر آن از این تفکر به عنوان دستاویزی برای رسیدن به اهداف و مقاصد سیاسی خود نیز استفاده می‌کنند. هرچند در حال حاضر وهابیان از این تفکر عملاً استفاده نموده و به ترویج آن می­پردازند، اما مبنای این تفکر اعتقادات ظاهرگرایانه عالمان اهل حدیث از جمله احمدابن حنبل و شاگرد او ابن تیمیه بوده که پیروان آن‌ها به ترویج این تفکر پرداختند و درنهایت توسط فرقه وهابیت اجرایی گردید. لذا تفکرات تکفیری که اکنون در جهان اسلام وجود دارد به نوعی نشات گرفته از افکار و نظریات ابن تیمیه است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Exploring and Recognizing the Basis of Takfiri thought in the Believes of Takfiri Groups

نویسنده [English]

  • Mohamadreza Agashteh
Researcher at the Aja Command and staff University
چکیده [English]

"Takfiri" is the title used to refer to Islamic groups that use the Takfir movement against their opponents and enemies. These groups, emerging from Salafi movement, today have become the greatest problem in the Muslim world and have caused irreparable damage to the Islamic world. The study intends to study the basis of Takfiri thought in the views of Takfiri groups. This thought is one of the most important basic concepts of Takfiri groups that originated in the early days of Islam. Khawarij was a prominent example. Takfiri groups use this intellectual basis to excommunicate their opponents, including Muslims (Shiites and Sunnis who do not believe in them) and non-Muslims; and besides, they use this thought as a pretext for achieving their political goals and intentions. Although the Wahhabis are actually practicing and propagating this thought, the basis of this view was the appearance of the scholars of the Hadith, including Ahmed Bin Hanbal and his disciple Ibn Taymiyyah, whose followers propagated this thought and was eventually implemented by the Wahhabi sects. Therefore, the Takfiri thoughts that are now in the Islamic world originated from ibn Taymiyya's thoughts and ideas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Takfiri
  • Salafism
  • Wahhabism
  • Ibn Taymiyya
  • Islamic world

مراجع

ابن اثیر. (1420). جامع‌الاصول فی احادیث‌الرسول. بیروت: انتشارات دارالفکر.
ابن تیمیه حرانی، احمد. (1985). مجموع الفتاوى، ج 23، بیروت.
احمدابن حنبل. (1606). مسندالامام الطحاوی دارالفکر، بیروت.
بن­حجاج نیشابوری، مسلم. و صحیح مسلم، کتاب الایمان. (1329). دارالطباعه ‌العامره، استانبول.
پاکتچی، احمد. و هوشنگی، حسین. (1390). بنیادگرایی و سلفیه، انتشارات: دانشگاه امام جعفر صادق (ع).
جعفریان، رسول. (1377). تاریخ سیاسی اسلام، تاریخ خلفاء، قم.
 حدادعادل، غلامعلی. (1375). دانشنامه جهان اسلام، تهران: بنیاد دائره المعارف اسلامی.
خسروی، احمدعلی. (1380). وهابیت و ریشه‌های تاریخی وهابی‌گری، قم: انتشارات تحسین.
دکمجیان، هرایر. (1387). جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب.
الرحیلی، ابراهیم بن عامر. (2008). التکفیر و ضوابطه، کویت: انتشارات دار الامام احمد. 
رضوانی، علی‌اصغر. (1388). شناخت سلفی‌ها، قم، انتشارات: مسجد مقدس جمکران.
رضوانی، علی‌اصغر. (1390). وهابیان تکفیری، تهران: انتشارات مشعر.
رفیعی، محمدحسین. (1387). سرچشمه اندیشه وهابیت، ترجمه؛میقات حج، شماره 65.
 ساوه درودی، مصطفی. و تنهائی، علیرضا. (1392). گروه‌های تکفیری؛ ریشه‌ها، اهداف و مقاصد در اندیشه‌های مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی)، فصلنامه مدیریت راهبردی دفاعی– امنیتی پژوهشکده مطالعات راهبردی و امنیت ملی دانشگاه دفاع ملی.
سبحانی، جعفر. (1376). آئین وهابیت، قم: انتشارات مشعر.
سبحانی، علیرضا. (1394). فتنه تکفیر چالش قرن بیست و یکم، قم: انتشارات موسسه امام صادق.
سعدی، علی. (1388). ریشه‌یابی رویکرد ظاهرگرایانه در فهم قرآن، معرفت، ش 73.
شهرستانی، محمدبن‌عبدالکریم. (1361). الملل و النحل، ترجمه: مصطفی‌بن‌خالقداد هاشمی، چاپ سوم، انتشارات اقبال.
عدالت‌نژاد، سعید. و نظام‌الدینی، سیدحسین. (1390). سلفیان تکفیری یا الجهادیون: خاستگاه و اندیشه‌ها، مجله تاریخ و تمدن اسلامی، ش 13.
عقیلی، علیرضا. (1389). ریشه‌های ظاهرگرایی در فهم قرآن، پژوهش‌های قرآنی، ش­11­و­12.
علی­بخشی، عبداله. (1394). جریان‌شناسی گروه‌های سلفی، جهادی و تکفیری، تهران: انتشارات الهدی.
علی­زاده موسوی، سیدمهدی. (1380). افغانستان، ریشه­یابی و بازخوانی تحولات معاصر، قم: انتشارات کیش­مهر.
علی­زاده موسوی، سیدمهدی. (1391). بیداری اسلامی، ویراست سوم، تهران: انتشارات معاونت آموزش بعثه­ی مقام معظم رهبری در سازمان حج و زیارت.
علیزاده موسوی، سیدمهدی. و الهادی. (1389). سلفی‌گری و وهابیت، جلد یکم، انتشارات قم.
علیزاده موسوى، مهدى. (1393). ایمان و کفر، جلد 1، قم: انتشارات دارالإعلام لمدرسة اهل‌البیت (علیهم السلام).
فرمانیان، مهدی. (1382). مقاله دیوبندینه، مجله طلوع، شماره 6.
فقیهی، علی‌اصغر. (1366). وهابیان، تهران: انتشارات صبا، چاپ سوم.
فیروزآبادی، حسن. (1393). تکفیری‌های داعش را بشناسیم، تهران: انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
قرآن کریم.
مجلسی، محمدباقر. (1403). بحارالانوار، ج 110، بیروت.
محمدی الموتی، محسن. (1392). امکان‌سنجی تحقق همگرایی جهان اسلام در مواجهه با تهدید جریان تکفیری، فصلنامه مدیریت راهبردی دفاعی – امنیتی پژوهشکده مطالعات راهبردی و امنیت ملی دانشگاه دفاع ملی.
محمودیان، محمد. (1390). بنیادهای فکری القاعده، تهران: انتشارات دانشگاه امام جعفر صادق (ع).
·   مزینانی، مهدی. (1392). نگاهی فرهنگی به افراط گرایی: رویکردها و راهکارها، فصلنامه مدیریت راهبردی دفاعی – امنیتی پژوهشکده مطالعات راهبردی و امنیت ملی دانشگاه دفاع ملی.
واحدی‌زاده، احمدعلی. (1395). بررسی مبانی فکری گروه‌های تکفیری و رهبران آن‌ها، فصلنامه پرتو خرد، شماره 11.
http://alwahabiyah.com/fa/Article/View/1232.
http://alwahabiyah.com/fa/Article/View/128822.
http://alwahabiyah.com/fa/Article/View/2120.
http://alwahabiyah.com/fa/Question/View/135869.
http://iqna.ir/fa/news.
http://press.jamejamonline.ir/newspreview/1176571693962961547.
http://rasekhoon.net/article/show/1195053.
http://taghribstudies.net/index.php?option=com_content&view=article&id.
http://takfir.ir/modules/smartsection/item.php?itemid.
http://takfir.ir/modules/smartsection/item.php?itemid=1348.
http://www.hosseiniqazvini.com/fa/shownews.php?idnews=5832.
http://www.valiasr-aj.com/persian/shownews.php?idnews.
https://cgie.org.ir/fa/news/130203.
https://hawzah.net/fa/magazine/view.
https://taghribstudies.net/index.php/2015-07-29-11-00-37/1518-1392-05-14-06-07-20.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار