بررسی تطبیقی تحولات مفهومی قدرت در نظریه روابط بین‌الملل و جنگ در نظریه‌های نظامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار روابط بین الملل دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری مدیریت راهبردی پدافندغیرعامل دانشگاه عالی دفاع ملّی، تهران، ایران

چکیده

تأملات نظری در دانش روابط بین‌الملل مبتنی بر مفهوم محوری «قدرت» شکل گرفته و همچنین کاربست قدرت، عینی‌ترین رفتار در سیاست خارجی دولت‌هاست. بااین‌حال با ورود به دوران جهانی‌شدن، قدرت در مفهوم، ابعاد، ابزارها، حتی مبانی و گفتمان‌ها دچار تحول شده است. متناظر با این روند، «جنگ» نیز در نظریه‌های نظامی دچار تحولاتی در ابزارها، هدف و ... شده است. لذا به نظر می‌رسد مطالعه تطبیقی میان دو مفهوم قدرت و جنگ در رویکردهای مربوطه، می‌تواند ضمن توسعه دانش نظری، درک راهبردی از فضای امنیتی-دفاعی پیش­رو را نیز ارتقا دهد. بر این اساس این پژوهش  با هدف «بررسی تطبیقی تحول مفهوم جنگ در نظریات نظامی با تحول در مفهوم قدرت در روابط بین‌الملل» انجام شد. نوع پژوهش «توسعه‌ای» و روش مورداستفاده ترکیبی از «تبینی-مقایسه­ای» است. نتایج پژوهش نشان داد که در تحول مفهومی قدرت و جنگ، می‌توان یک خط سیر انباشتی و متناظر را شناسایی کرد که طی آن «جنگ هیبریدی» در تناظر با مفهوم «قدرت هوشمند» مفهوم‌سازی می‌شود. در یک تحول پارادایمی نیز می‌توان تناظر دیگری را میان «قدرت پسامدرن» در نظریه روابط بین‌الملل و «جنگ شناختی» در نظریه‌های نظامی، ترسیم کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Conceptual Developments of Power in the Theory of International Relations and War in Military Theories

نویسندگان [English]

  • Abdollah Moradi 1
  • abbas kheyrati 2
1 Assistant Professor of International Relations, National Defense University, Tehran, Iran
2 Ph.D. student of Strategic Defense Sciences, National Defense University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Theoretical reflections on the knowledge of international relations are based on the central concept of "power" and also the use of power is the most objective behavior in the foreign policy of states. However, with the advent of globalization, power has evolved in concept, dimensions, tools, even principles and discourses. Corresponding to this trend, "war" in military theories has undergone changes in tools, objectives, and so on. Therefore, it seems that a comparative study between the two concepts of power and war in the relevant approaches, while developing theoretical knowledge, can also improve the strategic understanding of the leading security-defense environment. The results showed that in the conceptual evolution of power and war, it is possible to identify an accumulative and corresponding trajectory during which "hybrid warfare" is conceptualized in relation to the concept of "smart power". In a paradigm shift, another correspondence can be drawn between "postmodern power" in international relations theory and " Cognitive warfare" in military theories.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Power
  • War
  • Security
  • Theories of War
  • International Relations
  • ابراهیمی‌فر، طاهره و منوری، علی (1391)، «درآمدی بر بازشناسی مفهوم قدرت در روابط بین‌الملل: چشم‌اندازها و گونه‌ها»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، شماره هجدهم، صص 22-5.
  • احمدی، خدابخش و جاویدی، نصیرالدین (1399). «کاربردهای علوم شناختی در علوم نظامی»، فصلنامه طب نظامی، دوره 22، شماره 1، صص 12-22.
  • دریفوس، هیوبرت و پل رابینو (1378). میشل فوکو: فراسوی ساختگرایی و هرمنوتیک، ترجمه: حسین بشیریه، ‌تهران: نشر نی.
  • دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1390). «فناوری های قدرت در جنگ نرم»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال چهاردهم، شماره اول.
  • دوئرتی، جیمز و فالتراگراف، رابرت (1372). نظریه های متعارض در روابط بین‌الملل، ترجمه: علیرضا طیب و وحید بزرگی، تهران: قومس.
  • راسل، برتراند (1384). قدرت، ترجمه: نجف دریابندی، تهران: انتشارات خوارزمی.
  • زهتاب سلماسی، یعقوب (1389). «نظریه‌های تکاملی جنگ»، فصلنامه علوم و فنون نظامی، سال ششم، شماره 14، صص 92-75.
  • زهدی، یعقوب و کلانتری، فتح الله (1395). واکاوی پارادایم‌های جنگ آینده، تهران: مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی.
  • جمشیدی، محمدحسین، شامیری، افشین (1397). «تبیین ارتباط فرهنگ و قدرت در روابط بین‌الملل»، پژوهشنامه ایرانی سیاست بین‌الملل، سال هفتم، شماره اول، صص 29-52.
  • جونز، مارتین، جونز، رایس و وودز، مایکل (1386). مقدمه‌ای بر جغرافیای سیاسی، ترجمه: زهرا پیشگاهی‌فرد و رسول اکبری، تهران: دانشگاه تهران.
  • چگنی­زاده، غلامعلی (1392). «ایران، جهان اسلام و تغییر در هندسه قدرت بین‌المللی»، پژوهش های راهبردی سیاست، سال دوم، شماره هفتم.
  • حسنلو، خسرو (1388: 76). مروری بر مفاهیم جنگ، تهران: مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری دفاعی.
  • حیدری، کیومرث و عبدی، فریدون (1391)، «جنگ‌های آینده و مشخصات آن با تحلیلی بر دیدگاه برخی صاحب‌نظران نظامی غرب»، فصلنامه مدیریت نظامی، سال دوازدهم، شماره 48، صص 76-43.
  • فتاحی اردکانی، حسین، مسعودنیا، حسین و امام‌جمعه‌ زاده، سیدجواد (1397). «تحلیل مفهوم قدرت و منابع تشکیل‌ دهنده آن از دیدگاه جوزف نای (سخت، نرم و هوشمند)»، فصلنامه مطالعات قدرت نرم، شماره هجدهم، صص 152-130.
  • قاسمی، فرهاد و اسماعیلی فرزین، ایرج (1396). «جنگ هیبریدی در سیستم بین‌المللی پیچیده-آشوبی»، فصلنامه مدیریت نظامی، سال هفدهم، شماره 2، صص 92-52.
  • قربانی شیخ‌نشین، ارسلان، کرمی، کامران و عباس‌زاده، هادی (1390). «قدرت هوشمند؛ تحول نوین قدرت در عصر جهانی‌شدن»، فصلنامه روابط خارجی، سال سوم، شماره چهارم، صص150-125.
  • قوام، عبدالعلی (1384). روابط بین‌الملل؛ نظریه ها و رویکردها، تهران: سمت.
  • کرمی، جهانگیر (1383). «نظام بین‌المللی جدید: هژمونی، چندقطبی یا یک- چندقطبی»، فصلنامه سیاست دفاعی، سال دوازدهم، شماره، 4، صص81-112.
  • کلگ، استوارت (1380). چارچوبهای قدرت، ترجمه: مصطفی یونسی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
  • گریفیتس، مارتین (1388)، دانشنامه روابط بین‌الملل و سیاست جهان، ترجمه: علیرضا طیب، تهران: نشر نی.
  • گیلپین، رابرت (1398). جنگ و تغییر در سیاست جهان، ترجمه: سجاد بهرامی، تهران: مخاطب.
  • ستاریخواه، علی، خادم، امیرهوشنگ، نصیرزاده، عزیز و میرسمیعی، محمد (1395). «ماهیت صحنه جنگ ترکیبی آینده‌ علیه جمهوری اسلامی ایران در افق 1404»، آینده­پژوهی دفاعی، سال اول، شماره 1، صص 44-27.
  • سلطانی نژاد، احمد، جمشیدی، محمدحسین و پوردست، زهرا (1395). «دگرگونی مفهوم قدرت در پرتو فناوری نوین اطلاعاتی- ارتباطی»، دوفصلنامه دانش سیاسی، سال دوازدهم، شمارة اول.
  • سیف زاده، حسین (1381). اصول روابط بین‌الملل، تهران، نشر میزان.
  • شیرودی، مرتضی (1384). «جنگ، انواع، انگیزه‌ها و جنگ تحمیلی»، فصلنامه رواق اندیشه، شماره 46.
  • صادقی، احمد (1381). «بازنگری مفاهیم و مبانی قدرت در روابط بین‌الملل»، سیاست خارجی، شماره 61.
  • صبوری­نژاد، احمد و جمشیدی، محمد (1397). «ظهور جنگ‌های هیبریدی و تأثیر آن بر راهبرد دفاعی آمریکا علیه ایران»، آفاق امنیت، سال یازدهم، شماره سی‌و‌هشتم، صص 165-143.
  • عباسی، محمد (1395). «نسبت مفهومی قدرت و امنیت نرم در دولت ملی»، فصلنامه علوم سیاسی، سال دوازدهم، شماره سی‌وهفتم، صص 73-40.
  • لوکس، استیون (1375). قدرت نگرشی بنیادین، ترجمه: عماد افروغ، تهران: رسا.
  • متقی، ابراهیم (1392). «تحول رهیافت موازنه قدرت در نظم های منطقه ای: هویت گرایی در برابر ساختارگرایی»، فصلنامه راهبرد، شماره 67، صص 165-192.
  • مرندی، محمدرضا و عابدینی، زهرا (1391). «تحول مفهوم قدرت از سخت به نرم و کاربرد آن از سوی آمریکا در مورد ایران»، فصلنامه رسانه، شماره 4، دوره 23، صص 68-43.
  • محسنی، علی، جاودانی مقدم، مهدی و حاجی، محسن (1397). تحول پارادایمی مفهوم قدرت و امنیت در عصر جهانی‌شدن و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، سال هشتم، شماره سوم، صص 129-99.
  • محمدی­نجم، سیدحسین (1393). جنگ شناختی: بُعد پنجم جنگ، تهران: مؤسسه آموزشی تحقیقاتی صنایع دفاعی.
  • منوچهری، عباس (1376). «قدرت، مدرنیسم و پست‏ مدرنیسم»، اطلاعات اقتصادی-سیاسی، مهر وآبان، صص 32-39.
  • نبوی، عباس (1388). فلسفه قدرت، تهران: سمت.
  • نصری، قدیر(1386). قدرت ملی، مبانی، انواع و شاخص ها، تهران: فارابی.
  • نظری، علی اشرف (1384). «تحلیل قدرت از دیدگاه استیون لوکس، قدرت از نگاه کثرت گرا اصلاح طلب و رادیکال»، فصلنامه راهبرد، سال، شماره دوم، صص 383-392.
  • وحیدی، موسی‌الرضا (1386). «فراتکنولوژی و تحول مفهوم قدرت در روابط بین‌الملل»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال دهم، شماره چهارم، صص 724-697.
  • هالستی، کی.جی (1373). مبانی تحلیل سیاست بین‌الملل، ترجمه: بهرام مستقیمی و مسعود طارمسری، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
  • هانتینگتون، ساموئل (1378). «آمریکا: ابرقدرت تنها»، ترجمه: مجتبی امیری، اطلاعات سیاسی اقتصادی، دوره 13، شماره 9 و 10.
  • Ackerman, peter & Jack DuVall (2000). Force More Powerful: A Century of Non-Violent Conflict, Palgrave Macmillan.
  • Barnett, Michael & Raymond Duvall (2005). "Power in International Politics", International Organization, 59, pp 39-75.
  • Bienvenue, Emily & Zac Rogers & Sian Troath (2018), "Innovation and Adaptation Cognetive Warfare", The Cove network for the Australian Army.
  • Burchill, S & others (2013). Theories of international relations, Chapter 3 Liberalism, Palgrave Macmillan.
  • Buzan, B. & Little, R. (2000). International Systems in World History: Remaking the Study of International Relations, London: Oxford University Press.
  • Cortright, david (2006). Gandi & Beyond, nonviolence for an age of Terrotism, London: paradigm publishers
  • Cullen, Patrick J. & Reichborn, Erik (2017), Understanding Hybrid Warfare, Multinational Capability Development Campaign (MCDC)
  • Haass Richard N. (2008). "The Age of Nonpolarity What Will Follow U.S. Dominance", Foreign Affairs, Availavle at: articles 2008-05-03.
  • Hay, Colin (1997). "Divided by a Common Language: Political Theory and The Concept of Power", politics, Vol 17, No. 1, pp.45-52.
  • Huntington, Samuel P. (1996). The Clash of Civilization and The Remaking of World Order, New York: Simon and Schuster.
  • Ikenberry, John (2006). After Victory, Chicago: Stanford University Press.
  • Korybko, Andrew (2015), Hybrid Wars: The Indirect Adaptive Approach To Regime, Moscow: Peoples’ Friendship University of Russia.
  • McCuen, J.J. (2008). "Hybrid wars", Military Review, Vol.88, No.2, pp 107-113.
  • Nye، Joseph S (2004). Soft Power: the Means to Success in World Politics, NewYork: Public Affairs.
  • Nye, Joseph S. & Armitage, Richard L (2008), "Implementing Smart Power: Setting an Agenda for National Security Reform", Commission On Smart Power, CSIS: Center for Strategic & International Studies.
  • Nye, Joseph (2012). The Future of Power, London: Palgrave
  • Nye, Joseph S. (2018). "How Sharp Power Threatens Soft Power", Foreign Affairs, Jan 24, 2018.
  • Lind, W.S. (2004). "Understanding fourth generation war", Military Review, Vol.84, No.5, pp12-16.
  • Thagard, Paul (2018). "Cognitive Science", Britannica Concise Encyclopedia.
  • Walt, S. M. (1990). The origins of alliance, Cornell University Press
  • Sharp, gene (2006). power & struggle, Exnending horizons books