شناسایی عوامل موثر بر گسترش گروه های رادیکال قومی- مذهبی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی گروه علوم سیاسی واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی گروه علوم سیاسی واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران .

3 دانشجوی دکترای علوم سیاسی -مسائل ایران- دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل مؤثر بر گسترش گروه­های رادیکال قومی- مذهبی در ایران است. روش پژوهش توصیفی-اکتشافی و جامعه آماری آن اساتید دانشگاه، کارکنان سازمان زندان­ها، کارکنان سامانه­های اطلاعاتی و امنیتی و اعضاء رسمی (دستگیرشده و دستگیر نشده) گروه­های رادیکال قومی­- مذهبی است که100 نفر به‌عنوان نمونه آماری بر اساس روش نمونه­گیری هدفمند انتخاب شدند. به‌منظور گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانه‌ای، اسنادی، و همچنین پرسشنامه (بسته و باز) استفاده شد. جهت تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. قبل از انجام تحلیل عاملی، کفایت نمونه­گیری و آزمون بارتلت محاسبه شد. نتایج پژوهش نشان داد که ده عامل محرومیت، بی‌عدالتی جغرافیایی و فضایی، ترکیب نامتوازن و نامتجانس ملی، ساختار توپوگرافیک ایران، عدم انطباق گروه­های مذهبی با مرزهای سیاسی، وابستگی به سرمایه خارجی، تحولات سیاسی منطقه، نفوذ قدرت­های خارجی، مشروعیت سیاسی، تهدیدهای امنیتی می­تواند بر گسترش گروه­های رادیکالی قومی-مذهبی مؤثر باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying the Effective Factors on the Spread of Radical Ethnic-Religious Groups in Iran

نویسندگان [English]

  • Ali Asghar Zargar 1
  • Mojtaba Maghsudi 2
  • Babak Naderpor 1
  • Touraj Givari 3
1 Assistant Professor, Islamic Azad University, Department of Political Science, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Mojtaba Maghsoudi: Assistant Professor, Islamic Azad University, Department of Political Science, Tehran, Iran.
3 Ph.D. student in, Islamic Azad University, Department of Political Science, Tehran, Iran..
چکیده [English]

This study aimed to identify the factors affecting the spread of radical ethnic-religious groups in Iran. The research method is descriptive-exploratory and its statistical population is university professors, employees of prisons organization, employees of information and security systems and official members (arrested and not arrested) of radical ethnic-religious groups. 100 people were selected as a statistical sample based on the purposive sampling method. In order to collect information, library resources, documents, as well as questionnaires (closed and open) were used. Exploratory factor analysis was used to analyze the data. The results showed that ten factors: deprivation, geographical and spatial injustice, unbalanced and heterogeneous national composition, the topographic structure of Iran, incompatibility of religious groups with political borders, dependence on foreign capital, political developments in the region, the influence of foreign powers, Political legitimacy and security threats can affect the spread of radical ethnic-religious groups.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Radical groups
  • Ethnic-Religious
  • Deprivation

مراجع

  • احمدی، حمید (1395)، قومیت و قومیت گرایی در ایران؛ از افسانه تا واقعیت، تهران: انتشارات نشر نی.
  • اعرافی، حسین؛ حسین‏پناه، علی (1393)، نقش نخبگان دینی در تربیت دینی، تهران: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، شماره اول.
  • الطائی، علی(1383). بحران هویت قومی در ایران. تهران. نشر شادگان
  • اشرف، احمد(1372). هویت ایرانی. فصلنامه فرهنگی اجتماعی گفتگو. شماره 3
  • افتخاری، اصغر (1383)، مرزهای گفتمانی نظریه اسلامی امنیت، گذر از جامه جاهلی به جامعه اسلامی، تهران: انتشارات مطالعات راهبردی، شماره 25.
  • افتخاری، اصغر (1387)، مدیریت رسانه‏ای بحران، تهران: انتشارات پژوهش‏های ارتباطی، شماره 55.
  • افتخاری، اصغر (1388)، ساختار اجتماعی امنیت، مطالعه موردی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات مطالعات امنیت اجتماعی، شماره 180.
  • امام جمعه زاده و حسین مهدیان (1393) شکاف های قومی- مذهبی مؤثر بر امنیت ملی ایران. فصلنامة بین المللی انجمن جغرافیایی ایران، دورة جدید، سال دوازدهم، شمارة 4316 -297.14:
  • ایوبی، حجت الله ( 1377). شکاف های قومی و خشونت در پیکارهای سیاسی، مطالعات راهبردی، دورة اول. شماره 1. 29-13
  • آشوری، داریوش (1398)، دانشنامه سیاسی، تهران: انتشارات مروارید.
  • بشیریه، حسین(1374)، جامعه شناسی سیاسی، تهران: نی
  • پوستین چی، زهره؛ متقی، ابراهیم (1393)، تحول در سوژه های امنیتی مذهب پایه: تحلیل الگوی رفتاری منافقین و داعش، تهران: انتشارات دانشکده اطلاعات، صص177- 212.
  • ترابی، یوسف و یوسفعلی مجیدی(1393) بررسی چگونگی شکاف­های قومی در کردستان. پژوهش های راهبردی سیاست. 1(11). 29-9
  • حسینی هرندی، محمدحسین (1387)، نخبگان و انقلاب اسلامی، قم: مرکز پژوهش‏های اسلامی صداوسیما.
  • خورشیدی، وحید (1392)، بررسی اطلاعاتی احزاب و گروه های سیاسی مخالف ج.ا.ا، تهران: انتشارات دانشکده اطلاعات.
  • داوریان، داود (1393)، بررسی اطلاعاتی تروریسم تکفیر در شمالغرب ایران، تهران: انتشارات دانشکده اطلاعات .
  • دهقانی، یدالله؛ کتابی، محمود، جعفری نژاد، مسعود( 1395) اختلافات قومی - مذهبی و تأثیز آن بز شکل گیزی و رشد  رادیکالیسم در سوریه. فصلنامه تحیقیات سیاسی بین المللی. 29(128-95)
  • رضاپور، محمد؛ نادری، محمود(1393) جهانی شدن و تکثر گرایی قومی در ایران، چالش ها و فرصت ها، فصلنامه مطالعات راهبردی. 5(14). 37-1
  • رمضان زاده، عبدالله. (1376)، توسعه و چالش های قومی، توسعه و امنیت عمومی، جلد دوم.
  • طلوعی، محمود (1390)، فرهنگ جامع سیاسی، تهران: انتشارات علم و سخن.
  • عادلی علی و سروش فتحی(1397) تحولات قومی در مرزهای ایران قبل و بعد از جنگ تحمیلی؛ برنامه ریزی منطقه ای جغرافیا، 8(3). 54-31
  • عطا، محسن؛ سعیدیان، ناصر (1391)، علل گسترش و نفوذ گروههای اهل سنت سلفی در میان اعراب خوزستان، تهران: انتشارات دانشکده اطلاعات.
  • فکوهی، ناصر ( 1385) فرهنگ ملی، فرهنگ­های قومی- جماعتی و بازار اقتصاد صنعتی. جامعه شناسی ایران. 1-(7). 87-62
  • قالیباف، محمدباقر (1391)، حکومت محلی، استراتژی فضایی قدرت سیاسی ایران، تهران: انتشارات امیرکبیر.
  • کاویانی راد، مراد (1389)، بررسی نقش هویت قومی در اتحاد ملی (مطالعه موردی قوم بلوچ)، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
  • کوردل، کارل و استفان ولف ( 1393 ) منازعات قومی، ترجمة عبدالله رمضان زاده، تهران: فرهنگ شناسی/ میزان.
  • گر، تد رابرت (1388)، چرا انسان ها شورش می­کنند، ترجمه: علی مرشدیزاد، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
  • گودرزی، حسین (1385)، مفاهیم بنیادین در مطالعات قومی، تهران: انتشارات موسسه مطالعات ملی.
  • محمدزاده، حسین؛ خانی، سعید(1397). زمینه‌های تاریخی و اجتماعی مؤثر بر شکاف قومی در ایران. مجلة مطالعات اجتماعی ایران، دورة دوازدهم، شمارة3. 147-
  • مقصودی، مجتبی (1380)، تحولات سیاسی- اجتماعی ایران 57-1320، تهران: انتشارات روزنه.
  • مقصودی، مجتبی (1382)، تحولات قومی در ایران؛ علل و زمینه ها، تهران، انتشارات موسسه مطالعات ملی.
  • مقصودی، مجتبی و حیدری، شقایق (1390)، بررسی وجوه تشابه و تفاوت جنبش های عربی در کشورهای خاورمیانه، تهران: فصلنامه رهنامه سیاستگذاری، سال دوم، شماره دوم.
  • مقصودی، مجتبی ( 1380 ) تحولات قومی در ایران؛ علل و زمینه ها، تهران: تمدن ایرانی.
  • نقدی، اسدالله و دیگران (1394)، بررسی جامعه شناختی میزان همگرایی قومیت­های (فارس، ترک، لر) استان همدان، تهران: انتشارات تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری اجتماعی، بهار و تابستان، شماره 68.
  • هانتینگتون، ساموئل (1375) درگیری های سیاسی پس از جنگ سرد. ترجمه عباس امیری، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شمارة 109 و 110.35 -26 :
  • یوسف جویباری، محمد، یاسر صیدی مرادی و علیرضا فتاحی ( 1391) نابرابری قومیتی و امنیت ملی. مطالعات جامعه شناسی، دورة پنجم، شمارة 15. .137-121
  • مفرد، امیر عباس(1391) بررسی عوامل موثر و تاثیرگذار در هم گرایی قومیت ها با تاکید بر ساختار امنیت کشور ایران، همایش شهرهای مرزی و امنیت، انتشارات دانشگاه سیستان و بلوچستان.
  • امیر احمدی، هوشنگ(1387) قومیت و امنیت. ترجمه حسن شفیعی.  فصلنامه ی مطالعات راهبردی، پیش شماره دوم .

 

  • Birnir, Jóhanna K. (2009) Ethnicity and Electoral Politics, New York, Cambridge University Press, 1st edition
  • Esman, M. J. (2004). An introduction to ethnic conflict(pp. 41-44). Cambridge: Polity.
  • Esteban, Joan and Debraj Ray (2011) “Linking Conflict to Inequality and Polarization”, Amrican Economic Review, Volume 101, Issue 4, pp. 1345-1374
  • Lipset, S. M., & Rokkan, S. (1967). Cleavage structures, party systems, and voter alignments: an introduction. Free Press.
  • Cederman, Lars-Erik, Wimmer, Andreas and Brian Min (2010) “Why do Ethnic Groups Rebel? New Data and Analysis”, World Politics, Volume62, Issue 1, pp. 87-119.
  • Vogt, Manuel (2017) “Ethnic Stratification and the Equilibrum of Inequality: Ethnic Conflict in Post-colonial States”, International Organization, Volume 72, Issue 1, pp. 105-137.
  • Vogt, M. (2013). Ethnic mobilization, equality and conflict in multi-ethnics states(Doctoral dissertation, ETH Zurich).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار