راهبردهای نظامی جمهوری اسلامی ایران در دفاع منطقه‌ای برای مقابله با تهدیدهای نوپدید مبتنی بر سلفی‌گری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری مدیریت دفاعی دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا، تهران، ایران.

3 استادیار گروه آموزشی امنیت ملی، دانشکده دفاع ملی، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران.

چکیده

ﻳﻜﻲ از مهم‌ترین ﻋﻮاﻣﻞ فتنه‌گری در ﺟﻬﺎن اﺳـﻼم ﻇﻬـﻮر اﻧﺪﻳﺸـﻪ سلفی‌گری اﺳـﺖ. اﻳـﻦ ﺟﺮﻳﺎن به‌عنوان ﻳﻚ ﻧﻈﺎم (اﻋﺘﻘﺎدی و ﻣﺬﻫﺒﻲ)، ﻫـﻮﻳﺘﻲ ﺧﺎﺻـﻲ ﻛـﻪ دارد، ﺑﺎ دوﻗﻄﺒﻲ ﻛﺮدن ﺟﻬﺎن اﺳﻼم می‌تواند ﺿﻤﻦ ﻣﺨﺪوش ﻛﺮدن وﺣﺪت اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎ اﻳﺠـﺎد ﻣﻨﺎزﻋـﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ، ﺛﺒﺎت و ﺗﻌﺎدل ﺟﻮاﻣﻊ اﺳﻼﻣﻲ را ﺑﺮﻫﻢ زده و از اﻳـﻦ ﻃﺮﻳـﻖ اﻣﻨﻴـﺖ ﻛﺸـﻮرﻫﺎی اﺳـﻼﻣﻲ را ﺑـﺎ ﭼﺎﻟﺶ ﻣﻮاﺟﻪ می‌کند. وﺿﻌﻴﺖ ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان در ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ جریان‌های ﺗﻜﻔﻴﺮی در حالت تهاجمی خفیف بوده و نشان‌دهنده‌ این است که؛ نیاز است با حداکثر استفاده از فرصت‌های محیطی و با اتکا به نقاط قوت برای مقابله با تهدیدات نوپدید محیطی و بهبود وضعیت فعلی عملکرد دفاع منطقه‌ای اقدام نمود. این تحقیق باهدف دستیابی به راهبردهای نظامی ج.ا.ا در دفاع منطقه‌ای برای مقابله با تهدیدهای نوپدید مبتنی بر سلفی‌گری انجام‌شده است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی – توسعه‌ای و به روش توصیفی انجام‌شده است. در این پژوهش جامعه آماری را تمام شمار (95 نفر)، در نظر گرفته‌شده و با جامعه نمونه منطبق می‌باشد. مؤلفه‌های دفاع منطقه‌ای برای مقابله با تهدیدهای نوپدید جمهوری اسلامی ایران پس از مطالعات کتابخانه‌ای تدوین و در مورد تأیید آن از خبرگان امر، نظرخواهی گردیده و مؤلفه‌ها و شاخص‌ها مورد ارزیابی واقع‌شده است. سپس به‌منظور بررسی وضعیت موجود و اهمیت آن‌ها پرسش‌نامه تنظیم و بین افراد جامعه توزیع و داده‌های موردنیاز جمع‌آوری گردیده است که در دو بخش آمار توصیفی و آمار استنباطی مورد تجزیه‌وتحلیل قرارگرفته و با استفاده از روش سوآت راهبردها تعیین و درنهایت با استفاده از روش تاپ سیس این راهبردها اولویت‌بندی شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Strategies of the Islamic Republic of Iran in regional defense to deal with emerging threats with emphasis on Salafism

نویسندگان [English]

  • Abbas Jafariniya 1
  • Nader Torkashvand 2
  • Mohsen Moradiyan 3
1 Assistant Prof. in Command and Staff University. Tehran. Iran.
2 Ph.D. candidate in Department of Army Staff and Command University, Tehran, Iran.
3 Assistant professor. faculty of Supreme National Defense University. Tehran. Iran.
چکیده [English]

One of the most important factors of sedition in the Islamic world is the emergence of Salafist thought. This current, as a system (belief and religion) has a special identity that, by polarizing the Islamic world while distorting Islamic unity by creating religious conflict can upset the stability and balance of Islamic societies and thus the security of Islamic countries by Faces a challenge. According to the results the situation of Iran in the face of takfiri currents in a state of aggression is mild and shows that It is necessary to take maximum advantage of environmental opportunities and rely on strengths to deal with emerging environmental threats and improve the current state of regional defense performance. This study aims to achieve the military strategies of Iran in regional defense to deal with emerging threats with an emphasis on professionalism. The present study is an application-developmental and descriptive method.in this study the statistical a whole (85 people) and is consistent with the sample popuiation Components of regional defense to deal with the emerging threats of Iran after studying the library and compiled for approval by experts the components and indicators have been evaluated. Then in order to evaluate the current situation and their importance a questionnaire was prepared and distributed among the members of the community and the required data were collected. The descriptive statistics and inferential statistics section were analyzed and then using the SWOT method. Strategies are determined and finally prioritized using TOPSIS method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Regional Defense
  • Islamic Republic of Iran
  • Threat
  • Salafism
  • اسدی‌کیا، بهناز. (۱۳۹۵). اسلام و جریان‌های اسلامی در جمهوری آذربایجان، فصلنامه مطالعاتی پژوهشی نهضت، موسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور، 4 (13): 36-10.
  • آقا محمدی، داود. (۱۳۹۸). مدیریت راهبردی نظامی، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا.
  • آقاجانی، احمد و عسگری، محمود. (۱۳۹۱). عوامل و ویژگی‌های سیاست دفاعی جمهوری اسلامی ایران، مرکز مطالعات راهبردی فصلنامه دفاع، 30 (1): 85-60.
  • اکبری، حمیدرضا. (1395). چگونگی نقش‌آفرینی داعش در مناسبات سیاسی خاورمیانه، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 7 (1): 26-1.
  • بخشی، شیخ احمد و بهاری، بهنام. (۱۳۹۳). بررسی ایدئولوژی گروه تکفیری- وهابی دولت اسلامی شام و عراق، (داعش)، فصلنامه علوم سیاسی، 16 (64): 154-133.
  • ترکاشوند، نادر و حسینی‌‌نیک، ابوالفضل. (۱۳۹۷). شیوه‌های عملکرد تکفیری‌ها و نحوه مقابله با آن‌ها، مد تبا نهاجا.
  • توکلی، سعید. (1393). القاعده و داعش، افتراقات و اشتراکات، فصل‌نامه آفاق امنیت، 7 (23): 196-151.
  • حبیبی، نیک‌بخش ستاری خواه و همکاران. (1393). ماهیت جنگ‌های آینده در افق 1404 (مطالعه راهبردی)، تهران: مرکز مطالعات راهبردی آجا.
  • حجازی، سید اسداله؛ رضایی مقدم، محمدحسین؛ فتحی، محمدحسین. و بهرام آبادی، بهروز. (1399). توسعه راهبردهای دفاع سرزمینی بر پایه تحلیل ژئومورفولوژیک در منطقه میناب و سیریک. آینده‌پژوهی دفاعی، 5(18)، 87-112.
  • حسینی نیک، سید ابوالفضل و همکاران. (1396). جنگ و چالش‌های تصمیم‌گیری، چاپ اول، تهران: انتشارات پشتیبان.
  • خلیجی، محسن و ابراهیم مجیدی. (۱۳۹۸). رشد هویت اسلامی شیعی در جمهوری آذربایجان، اخبار شیعیان، 55(1).
  • رستمی، اکبر و همکاران. (۱۳۹۵). راهبردهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با جریان‌های تکفیری، فصلنامه مدیریت و پژوهش‌های دفاعی دافوس آجا، 4 (81): 40-1.
  • رضوانی، علی‌اصغر. (۱۳۹۰). سلفی‌گری (وهابیت) و پاسخ به شبهات، نشر قم.
  • سانی نیا، علیرضا. (۱۳۹۵). شروع بحران سوریه و دلایل آن، پایگاه خبری فرزانگان امیدوار، تهران.
  • سپهری، محمد. (1400). تدوین راهبردهای دفاع سایبری کشور در برابر تهدیدهای آتی دشمن در افق چشم‌انداز 1405. آینده‌پژوهی دفاعی، 6(23)، 153-176.
  • سیدحسام الدین زمانی و بهادر امینیان، (۱۳۹۳)، داعش پیوند سلفیت تکفیری و بعثی‌گرایی، فصلنامه آفاق امنیت، 7(23): 150-133.
  • شوکتی شیراز، علی. (۱۳۹۱). نظام سیاسی و ساختار امنیتی جمهوری ارمنستان، دانشگاه علوم و فنون فارابی.
  • عبدالملکی، جواد. (۱۳۹۹). نقش عوامل ژئوپلیتیک، در شکل‌گیری تهدیدات ‌نظامی گروه‌های ‌مسلح‌ غیردولتی تارشگری- تکفیری در منطقه غرب آسیا، پایان‌نامه دافوس آجا.
  • عصاریان نژاد، حسین. (۱۳۹۲). مبانی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در حوزه دفاعی- امنیتی، تهران، فصلنامه مطالعات راهبردی دانشگاه عالی دفاع ملی، 17 (75): 162-145.
  • علیزاده موسوی، سید مهدی. (۱۳۹۳). سلفی‌گری و وهابیت، جلد دوم، مبانی اعتقادی، نشر؛ آوای منجی.
  • فلاح، رحمت‌الله. (۱۳۹۰). محیط سیاسی اسلام‌گرایی شیعی در جمهوری آذربایجان، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، موسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور، 12 (45): 230-213.
  • فیروزآبادی، سید حسن. (۱۳۹۵). تکفیری‌های داعش را بشناسیم، چاپ اول، تهران.
  • مراد زاده، ناهید و شاکری، احسان. (1396). نقش فرهنگ سیاسی بر شکل‌گیری و تکوین جریان‌های تکفیری و سلفی در خاورمیانه، مطالعه موردی عراق و سوریه، فصل‌نامه مطالعات جامعه‌شناسی، 9 (32): 121-107.
  • مرادیان محسن. (1397). درآمدی بر درک امنیت ملی و ماهیت تهدیدات، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی.
  • مظاهری، محمدمهدی و ملایی، اعظم. (۱۳۹۴). نقش فرقه‌گرایی در عقب‌ماندگی تمدنی مسلمانان (مطالعه موردی گروه داعش)، بر گفته از سایت پایگاه اطلاع‌رسانی دبیرخانه شورای برنامه‌ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت.
  • منصوری، محمدحسین. (۱۳۹۲). بررسی مواضع و اهداف روسیه در سوریه، فصلنامه پژوهش‌های علوم انسانی، 5 (31): 195-175.
  • موسسه بی‌ ام. آی. (۱۳۹۷). گزارش وضعیت دفاعی و امنیتی ترکیه، مترجم فرزانه میرشاه ولایتی و لیلا امیرخانی، تهران: مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
  • موسسه بی‌ ام. آی. (۱۳۹۷). گزارش وضعیت دفاعی و امنیتی عربستان، مترجم لیلا امیرخانی، تهران: مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.
  • ناصر پور، حسن. (۱۳۹۴). داعش و ژئوپلیتیک مقاومت اسلامی، موسسه ندا، فصلنامه مطالعات فلسطین، 4 (26): 25-1.
  • نجات، سید علی. (۱۳۹۴). گروهک تروریستی داعش و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، چالش‌ها و فرصت‌ها، فصلنامه سیاست، 2 (6): 119-103.
  • نجفی، محمدرضا. (۱۳۹۱). عوامل مؤثر بر توسعه توانمندی‌های دفاعی- امنیتی بسیج، تهران: دانشگاه امام حسین (علیه‌السلام).
  • نظری زاده، فرهاد. (۱۳۹۹). مقدمه‌ای بر فناوری بنیان‌کن، تهران: مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری دفاعی، مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی.