هویت فرهنگی به مثابه گفتمان دفاعی در نظام فکری آیت الله خامنه ای(مدظله)

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علوم سیاسی، دانشگاه پیام نور تهران

2 دکترای جامعه شناسی سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی ره ، عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی

چکیده

هویت فرهنگی از عمده مسائل مطالعات فرهنگی و جامعه­شناسی فرهنگی در همه جوامع، بالاخص جوامع در حال گذار است. امروزه عمده متفکران اجتماعی در جهان در سایه تحولات سریع و پرشتاب عصر جدید به تبع جهانی­سازی و جهانی­شدن، در ادبیات خود از مسأله هویت و بالاخص جایگاه فرهنگ در منازعه­های آفندی و پدافندی سخن گفته­اند. یکی از راه­های پرداختن به این مسأله در ایران، بررسی اندیشه­های فکری- فرهنگی راهبردی در فضای سیاسی و اجتماعی جامعه ایرانی است. فهم و شناخت خوانش اسلامی- به عنوان یکی از جریان­های اصلی پس از وقوع انقلاب اسلامی که به نیروی هژمون مبدل گشت- از هویت­فرهنگی و دگرهای معارض آن می‌تواند بستر مناسبی برای سیاست­گذاران، مجریان و حافظان راهبردی الگوی خطوط فرهنگی درگفتمان دفاعی فراهم سازد. این مقاله با کاربست تحلیل گفتمان به مثابه یک روش و همچنین به تصویر کشیدن روش تحلیل گفتمان به مثابه یک مدل، درصدد تبیین الگوی هویت‌فرهنگی به مثابه گفتمان دفاعی در اندیشه آیت­الله سید علی خامنه­ای (حفظه الله) به عنوان منتخب طیف اسلام­گرا است. در پایان پژوهشگر با این باور که مؤلفه‌های هویت­فرهنگی در اندیشه­های آیت­الله خامنه­ای (مدظله) حاوی گفتمانی دفاعی برای غلبه بر جریان­های رقیب است، موفق به ترسیم الگوی پیش­فرض می­گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Cultural identity as defense discourse (In the intellectual system of Ayatollah Khamenei)

نویسندگان [English]

  • hossein solati sarvandi 1
  • alireza kalantarmerjardy 2
1 M.Sc. in Political Science, Payame Noor University of Tehran
2 PHD in political sociology at Allameh Tabatabai University, a member of the SID
چکیده [English]

Identity and cultural identity are among the major issues in cultural studies and cultural sociology in all societies, especially Communities are in transition. Today, the major social thinkers in the world, in the light of the rapid and flourishing developments of the modern age, have been discussing the problem or identity issue in their literature, and, in particular, the place of culture has spoken in offensive and defensive strife. One way to address this issue in Iran, the effective and strategic thinking intellectual, cultural, social and political space of Iranian society. Understanding Islamic Reading - As one of the main currents after the Islamic Revolution, which became the hegemonic force from its cultural identity and its opposites, it can provide a suitable platform for policymakers, administrators and strategic guards of the model of cultural lines in defense discourse. This article, using the method of discourse analysis and selecting the thought of Ayatollah Sayed Ali Khamenei as the chosen speaker, seeks to explain the pattern of cultural identity and its main repercussions it is assumed that cultural identity, as a defense discourse, seeks to overcome rival currents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • culture
  • defense discourse
  • defense identity
  • discourse
  • cultural identity
  • بشیریه، حسین (1382). آموزش دانش سیاسی، تهران: نشر نگاه معاصر
  • باوند، داوود (1379). میزگرد سیر تحول تاریخی در ایران از اسلام تا امروز، فصلنامه مطالعات ملی، شماره 5
  • بیانات حضرت آیت الله خامنه ای، برگرفته از سایت www.khamenei.ir از سال 1363 تا 1397.
  • پناهی، صادق؛ معروفی، یحیی (1395). جایگاه مولفه­های هویت فرهنگی در کتاب ادبیات فارسی، پژوهش در برنامه­ریزی درسی، سال سیزدهم، دوره دوم، شماره 23 (پیاپی 50)، پاییز، صص 89-101.
  • پورحسن، ناصر (1390). دیپلماسی عمومی نوین و دفاع همه­جانبه، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال نهم، شماره­33، تابستان، صص 137-158.
  • تاجیک، محمدرضا (1384). روایت غیریت و هویت در میان ایرانیان، تهران، ناشر فرهنگ گفتمان
  • جهانبگلو، رامین (1384). موج چهارم، مترجم: منصور گودرزی، تهران، نشرنی
  • حسینی­زاده، محمد علی (1386). اسلام­سیاسی در ایران، قم، دانشگاه مفید
  • خرمشاد، محمدباقر؛ سرپرست سادات، سیدابراهیم (1389). روشنفکران ایرانی و هویت در آیینه بحران، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره سوم، شماره 2، تابستان، صص 60-27
  • خرمشاد، محمدباقر؛ کلانترمهرجردی، علیرضا؛ صولتی، حسین (1397). گفتمان هویت­ملی جریان ناسیونالیسم، جستارهای سیاسی معاصر، سال نهم، شماره اول، بهار، صص 21-48.
  • خواجه سروی، غلامرضا؛ نادری، مهدی (1392). آزادی در گفتمان فقاهتی انقلاب اسلامی ایران، جستارهای سیاسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال چهارم، شماره دوم، تابستان، صص 27-55
  • زرین­قلم، محمد (1387). راستی! این‌ چه ‌قسمتی ‌است؟ ویژه نامه تداوم آفتاب، 17 اسفند، قابل دسترسی در http://www.webcitation.org/6iDSIXVk3، تاریخ مراجعه 20/12/1396.
  • سیدقطب (1378). نشانه های راه، ترجمه محمود محمودی، تهران: نشراحسان
  • کاستلز، امانوئل (1384)، گفتگو با مانوئل کاستلز، ترجمه حسن چاوشیان و لیلا جو افشانی، تهران، نشر نی.
  • کرم­زاده، سیامک (1382). تروریزم و دفاع مشروع در حقوق بین‌الملل، مدرس علوم انسانی، دوره 7، شماره 1 پیاپی 28، صص 165-181. مسکوب، شاهرخ (1379). هویت ایرانی وزبان فارسی، تهران، نشرفرزان، چاپ نخست
  • گل محمدی، احمد (1380). جهانی شدن و بحران هویت، فصلنامه مطالعات ملی، سال دوم، شماره 10.
  • مک دانل، دایان (1380)، مقدمه­ای بر نظریه­های گفتمان، مترجم: حسین علی نوذری، تهران، فرهنگ گفتمان، چاپ اول.
  • محمدعلیزاده، اکبر؛ زارع، ساسان (1394). الگوی عمل جهادی از دیدگاه امام خامنه­ای، فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت اسلامی، سال 23، شماره 3، پاییز، 70-47
  • محمودی، فتانه؛ طاووسی، محمود؛ فرهنگی، علی­اکبر (1388). تجلی هویت ملی در هنر ایران، فصلنامه مطالعات ملی، 37، سال دهم، شماره یک مطهری، مرتضی (1376). انسان در قرآن، قم: انتشارات صدرا
  • منوچهری و همکاران (1387). رهیافت و روش در علوم سیاسی، تهران، سمت
  • نورائی، مهرداد (1393). تحلیل بر تأثیرات متقابل هویت فرهنگی و تغییرات جامعه، فصلنامه جامعه پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال پنجم، شماره اول، بهار، صص 113-121.
  • ویسی، امیر (1391). زندگی­نامه آیت­الله خامنه­ای درحلقه علی شریعتی، بخش هفتم، قابل دسترسی در سایت رادیو فردا، تاریخ مراجعه 23/07/1395
  • هابرماس و همکاران (1391). دین و روابط بین­الملل، ترجمه عسگر قهرمان پور بناب، چاپ دوم، تهران: پژوهشکده­ی مطالعات فرهنگی و اجتماعی، 1387
  • هورات، دیوید (1388). نظریه گفتمان، روش و نظریه در علوم سیاسی، دیوید مارش و جری استوکر، ترجمه: امیر محمدحاجی بوسفی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی
    • Harper, J (2006). Identity Crisis: How Identification is Overused and Misunderstood? CATO INSTITUTE: Washington D.C.