نقش خطای بصری در سوانح هوایی نهاجا در دهه 80 و ارائه راهکارهای پیشگیررانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پژوهشکر پژوهشکده عالی جنگ، دافوس آجا، تهران، ایران

چکیده

هواپیما به جزء لاینفکی از دنیای امروز تبدیل ‌شده است. کنترل‌کننده این جسم پرنده، انسانی است که آموزش هوانوردی را دیده است و به‌عنوان خلبان هدایت آن را به عهده دارد؛ اما آیا انسان برای زیست در آن فضا آفریده‌شده است و توانایی بصری و پردازش مغز او می­تواند امکان پردازش تمام تصاویر و اطلاعات را داشته باشد. در این مقاله سعی شده است تا به برخی از نقاط ضعف سامانه بصری از دیدگاه فیزیولوژیکی و روانشناسی انسان بپردازد و ساختار موجود در نشان‌دهنده‌های هواپیماهای نهاجا موردبررسی قرارگرفته و درنهایت راهکاری در خصوص کاهش خطای بصری ارائه گردد. بامطالعه منابع علمی مختلف و بررسی پرونده سوانح هوایی؛ در جامعه آماری خلبانانی که دچار سانحه هوایی گردیده­اند، خطای بصری بررسی‌شده و درنهایت با توجه به تجزیه‌وتحلیل و نتایج حاصله از آن این نتیجه حاصل گردید که به‌منظور کاهش خطای بصری، ضمن به­روزرسانی سامانه‌های هشداردهنده هواپیماها، کادر پروازی با فیزیولوژی سامانه بصری آشنا شده و استفاده از سامانه­های آموزشی مربوطه نسبت به کاهش خطای ادراکی خود کوشا باشند تا بتوانند خود را با محیط غیرمتعارف پرواز هماهنگ سازند تا سوانحی که علت آن خطای بصری است کاهش یابد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Visual Illusion in IRIAF Air Accident/ Incident in 2000 s and Solutions to Prevent Them

نویسنده [English]

  • Mohammad-Reza Mohammadi-Toudeshki
M.A. in Defense Management, AJA Command and Staff University
چکیده [English]

Today, airplanes have become indispensable parts of our lives. They are controlled by the pilots trained in aviation field. But the question is whether physiology of human being is capable of adjusting his visual ability and brain capacity to process the images and information necessary to survive in the air. In this paper, we have tried to address some of the weaknesses of human visual system from a physiological and psychological point of view, and ultimately, to find a solution to reduce visual illusion. Studying various scientific resources and interviews with experts involved in the field of air accidents; visual illusion in the statistical population of the pilots who have experienced an air accident, was investigated. Final analysis of the results of this research indicated that to reduce the risk of visual illusion, a good deal of knowledge about the physiology of human visual system as well as the related training systems designed to reduce the cognitive illusions is required on the part of the air crew, so that they can adjust themselves to the flight unconventional environment and hopefully the air accidents caused by the visual illusions are minimized.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Visual illusion
  • Air accident/ incidents
  • IRIAF
  • prevention
  • عظیمی خراسانی عباس، طالبیان شریف سید جعفر، صالحی ­فدردی مرضیه، (1394) مقایسه اثر تجربه و آموزش بر روی میزان خطای ادراک بینایی مولر – لایر
  • اتکینسون ریتال آل و دیگران، ترجمه: براهنی محمد تقی و دیگران (1396) متن کامل زمینه روانشناسی هیلگارد، رشد، تهران
  • ایروانی محمود، خدا پناهی محمد کریم، (1395) روانشناسی احساس و ادراک، سمت، تهران
  • پناهی شهری محمود (1392) روانشناسی احساس و ادراک، دانشگاه پیام نور، تهران
  • تقوایی­فر علیرضا (1390) فیزیولوژی هوایی، دانشگاه هوایی، تهران
  • عظیمی، امیررضا (1394) فیزیولوژی اپتیک، آریا، تهران
  • فیضی زهرا (1385) مبانی روان‌شناسی احساس و ادراک، پشوتن، تهران
  • برخور، علیرضا (1382)، بررسی اختلال بینایی در پرواز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دافوس آجا
  • جنانی، سید محمد، (1387)، چگونگی کاهش خطای پروازی خلبانان هواپیماهای ترابری نهاجا، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دافوس آجا
  • کاشانی­فر، عبدالله (1374)، نقش مرکز فیزیولوژی هوایی در کاهش سوانح هواپیماهای شکاری نهاجا، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دافوس آجا
    • Boeing 747-400 Airplane Flight manual, USAF, 1977
    • CY-24MK Fencer Flight manual, Russian, 2003
    • Ernsting, john, Nicholson, Anthony, Ranford, David (2006) Aviation Medicine
    • Educating pilots on the hazards of visual flight at night, By Dale R. Wilson Assistant Professor, 1998
    • Folcon Fan Jet Falcon20-20D Flight manual, 1977
    • Guyton hall (1988) medical physiology
    • Lockheed P3F-1 Orion Flight manual, USAF, 1977
    • Pilatus PC-7 turbo trainer flight manual, Switzerland, 1975
    • Pisters, Patricia (2011) The Neuro-Image: A Deleuzian Film-Philosophy of Digital Screen Culture, p.80. Stanford. ISBN 978-0-8047-8284-5
    • T.O.1F-5E-1 Flight manual, USAF, 1977
    • T.O 1-F4E-1 Flight manual, USAF, 1977
    • TP 1F-MIG29B-1 Flight manual, Russian, 2001
    • TO 1C-130A-1-1- Flight manual AC 130A, USAF, 1977
    • Wilson, Dale R. (1998) Educating pilot on the hazards of visual flight at night