تحلیل شاخصهای اقلیم دفاعی در نیمه غربی ایران

نویسندگان

1 دانشگاه عالی دفاع ملی

2 استادیار جغرافیا دانشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

رعایت اصول دفاع غیرعامل در مکان گزینی تأسیسات زیر بنایی از قبیل نیروگاه‌ها، کارخانجات تولیدی مهم، صنایع نظامی، صنایع سنگین، تعیین مسیر خطوط انتقال نیرو، خطوط انتقال گاز، خطوط انتقال آب، خطوط ارتباطی، پالایشگاه‌ها، ایستگاه‌های پمپاژ و ... می‌تواند در شرایط بروز مخاطرات و هرگونه تهدید نظامی موجب کاهش و تقلیل خسارات شود. برای ارزیابی و پهنه‌بندی شرایط اقلیم دفاعی در نیمه غربی کشور، 45 ایستگاه سینوپتیک موجود در منطقه که دارای دوره آماری بالای 25 سال بودند، انتخاب و داده‌های اقلیمی مربوط به پارامترهای دما، رطوبت نسبی، سرعت و جهت باد، ابرناکی، میدان دید، بارش باران و برف در دوره روزانه و ماهانه از سازمان هواشناسی دریافت گردید. سپس آستانه‌های عناصر اقلیمی تأثیرگذار در عملیات نظامی تعیین و احتمالات وقوع پارامترهای تأثیرگذار بر عملیات نظامی محاسبه گردید. در ادامه به‌منظور وزن دهی و رتبه‌بندی پارامترها از روش AHP استفاده گردیده و شاخص اقلیم دفاعی (غیرعامل) به دست آمد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که نیمه غربی کشور از بعد اقلیم دفاعی به سه بخش شمالی، میانی و جنوبی تقسیم می‌گردد.. در بخش شمالی یعنی آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، زنجان، اردبیل، کردستان و همدان، در بین ماه‌های اردیبهشت تا آبان شرایط نامناسب اقلیمی از بعد دفاع غیرعامل (قابل‌قبول تا بسیار نامناسب) و در بین ماه‌های آذر تا فروردین شرایط مناسب از بعد اقلیم دفاع غیرعامل حاکم است. در بخش‌های میانی یعنی لرستان، کرمانشاه و شمال ایلام در ماه‌های تیر، مرداد، دی و بهمن شرایط مناسب و در بقیه ماه‌های سال شرایط نامناسب اقلیم دفاعی وجود دارد. در بخش‌های جنوبی یعنی در خوزستان و جنوب ایلام منطقه موردمطالعه در بین ماه‌های اردیبهشت تا مهر شرایط مناسب، در ماه‌های آذر، دی و بهمن شرایط قابل‌قبول و در ماه‌های آبان، اسفند و فروردین شرایط نامناسب ازلحاظ اقلیم دفاعی حاکم است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assessment and Zoning the role of climate in passive defense according to Defensive climate index (Case study: the western half of the country)

نویسندگان [English]

  • Ali Hanafi 1
  • siroos fakhri 2
1
2
چکیده [English]

The principles of passive infrastructure such as power plants in localization, an important process industries, military industry, heavy industry, determine the route of power transmission lines, gas pipelines, water-pipelines, communication lines, refineries, pumping stations, etc., can in terms of hazards and  reduce and minimize any damage to any military threat. Transitive agents are effective in the passive defense and geographical factors are that most of these factors. Among the geographical factors, climate as an important index of human life, especially in the development of human settlements plays  an important role in developing and operating restrictions. Climate factors play an important role in defense and can be used as an important indicator of passive defense, the purpose of this study was to evaluate the susceptibility of the climate in passive defense. For assessment and zoning in the western half of the country's central region of 45 synoptic stations in the region with over 25 year period were selected and climate data on temperature, relative humidity, wind speed and direction, cloud, visibility, precipitation rain and snow during the day and month of the Meteorological Agency were received. The thresholds of military operations and the possibilities of influencing climatic parameters that influence the military operation were calculated. In order to weight and rank parameters AHP method was used and defensive climate index was obtained. The results of this study showed that the western half of the countries divided in three northern, central and southern parts. The northern part includes the provinces of East Azerbaijan, West Azerbaijan, Zanjan, Ardabil, And Hamadan, The middle part contains Lorestan, Kermanshah and north of Eelam and the southern part includes southern parts of Eelam and Khuzestan provinces. Between the months of May to October, in the northern part of the region unsuitable climatic conditions and in the months of December to April suitable climatic conditions are dominated by passive defense. In the middle parts in July, August, January and February suitable climatic conditions and in the remaining months of the year unsuitable climatic conditions is common. In the southern parts of the region during the months of May to September suitable conditions in the months of December, January and February, acceptable conditions and in November, March and April the unsuitable conditions are dominant.

کلیدواژه‌ها [English]

  • defense climatology
  • Passive defense
  • defensive climate index
  • the western half of the country
  • منابع و مأخذ

    • اخباری، محمد؛ نامی، محمدحسن (1388) جغرافیای مرز با تأکید بر مرزهای ایران، انتشارات سازمان جغرافیای نیروهای مسلح، تهران.
    • احمدی، محمود ( 1385) بررسی و مطالعه شرایط اقلیمی مناسب برای پایگاه‌های نظامی ایران، رساله دکتری اقلیم‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
    • احمدی، محمود و علیجانی، بهلول (1386) تحلیل فضایی نقش اقلیم بر تجهیزات و ادوات نظامی در ایران، فصلنامه سرزمین، سال چهارم، شماره 13، صص 27 تا 40.
    • افروشه، رضا؛ سعیدی، علی ؛ مختاری، داود ( 1391) نقش عناصر آب‌وهوایی بر فعالیت نیروهای نظامی استان آذربایجان شرقی با استفاده از شاخص دمای فیزیولوژی (PET)، پنجمین کنگره بین‌المللی جغرافیدانان جهان اسلام، تبریز.
    • ارشقی، ع،(1367)، تئوری و مسائل احتمالات، ترجمه، انتشارات نی، صص 228-225.
    • پاینده، نصرالله (1384) پهنه‌بندی دمای مؤثر در سطح کشور با تأکید بر جغرافیای نظامی، رساله دکتری دانشگاه اصفهان.
    • پاینده، نصرالله، زکی، غلامرضا (1383) محاسبه‌ی دمای مؤثر با طراحی نرم‌افزار سلامت، پژوهش‌های جغرافیایی دانشگاه تهران.
    • حنفی، علی؛ موسوی، میرنجف (1392) مکان یابی مراکز حساس و مهم نظامی در مناطق مرزی ایران و ترکیه با توجه به شاخص های هیدروژئومورفوکلیمایی با رویکرد دفاع غیرعامل، فصلنامه علمی و پژوهشی مدیریت نظامی، شماره 51، سال سیزدهم، پاییز 1392.
    • درویشی، رمضان علی (1378) بررسی دمای آسایش محور شاهرود-سمنان از دیدگاه نظامی، پایان‌نامه کارشناسی رشته جغرافیای طبیعی ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران.
    • شمس‌آبادی، حسین ( 1375) کاربردهای نظامی اقلیم و ژئومورفولوژی محور نفوذی خانقین – قصر شیرین کرمانشاه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی تهران.
    •  علیجانی، بهلول،کاویانی، محمدرضا (1371) مبانی آب‌وهوا شناسی، تهران، انتشارات سمت.
    •  علیجانی، بهلول (1367)، آب‌وهوا و برنامه‌ریزی فعالیت‌های نظامی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، ص 118- 96.
    •   کالینز، جان، ام (1384) جغرافیایی نظامی (جغرافیای طبیعی) ترجمه: آهنی، محمدرضا، محسنی، بهرام، انتشارات دانشگاه امام حسین (ع).
    •  صفوی، یحیی (1378) اصول و مبانی جغرافیای نظامی، انتشارات دانشگاه امام حسین (ع)، تهران.
    • فخری، سیروس (1392) ژئومورفولوژی زاگرس جنوب شرقی و تاثیر آن بر دفاع غیرعامل از مراکز حیاتی، حساس و مهم (با تاکید بر مکان یابی)، رساله دکتری جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران.
    • موحدی نیا، جعفر، 1388،اصول و مبانی پدافند غیر‌عامل، انتشارات دانشگاه صنعتی مالک اشتر.
    •  علیجانی، بهلول (1367)، آب‌وهوا و برنامه‌ریزی فعالیت‌های نظامی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، ص 118- 96.
      • Callins,JM,1998,Military Geography  For  Professionals  And  the  Public. National Defense University Prss Washington, d, c.
      • Galloway Gerald E.,2004, studies in military Geography and Geology. U.s. military.Acodemy . west point. New York.
      • Jacquelyn Crook, 2009, Climate analysis and long range forecasting of dust storms in Iraq, Msc thesis, Naval Postgraduate School, Monterey, California.
      • Montgomery, Christi S, 2008, Climate variations in tropical West African rainfall and the implications for military planners, Msc thesis, Naval Postgraduate School, Monterey, California.
      • Mark R. LaJoie, 2006, The impacts of climate variations on military operations in the Horn of Africa, Msc thesis, Naval Postgraduate School, Monterey, California.
      • Sarah M.Moss, 2007, Long- Range operational Military Forecasts for Afghanistan, Msc thesis, Naval Postgraduate School, Monterey, California.