تأثیر امنیتی گسترش جغرافیایی ناتو بر امنیت ملی و کارکردهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران

نویسندگان

1 مدرس دانشگاه آزاد اسلامی

2 دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

سازمان آتلانتیک شمالی که یک تشکل عمدتاً سیاسی به‌جامانده از زمان جنگ سرد است، به واسطه سهمی که رهبر آن یعنی آمریکا در نظام بین‌الملل دارد، باعث شده است همچنان خود را به عنوان قدرتی مطرح در عرصه جهانی مطرح کند. ناتو که شامل کشورهای غربی به رهبری آمریکاست، سعی می‌کند در جای‌جای جهان، حضور فیزیکی خود را حفظ کند. در این میان منطقه خاورمیانه و کشور ایران از جمله مناطقی است که این حضور قابل لمس و دارای حساسیت‌های ویژه‌ای است. به عبارتی با توجه به برنامه‌های ناتو جهت توسعه به شرق و نزدیک شدن به محیط جغرافیایی اطراف ایران و پیوند این سازمان با برنامه‌های نظامی آمریکا در جهت مداخله در منطقه ژئوپلتیک خاورمیانه، ناتو یک تهدید جدی برای ایران محسوب می‌شود. در این نوشتار با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی ابتدا سعی شده است، ضمن اشاره به ساختار ناتو به عنوان ترتیب امنیتی منطقه‌ای به تشریح نظریه رئالیست تهاجمی به عنوان دیدگاه تئوریک پرداخته شود و پس از آن تأثیر حضور ناتو بر امنیت منطقه‌ای بالاخص امنیت جمهوری اسلامی ایران مورد مطالعه قرار گیرد. سوال اصلی در این پژوهش تأثیر راهبردهای جدید ناتو بر منافع و امنیت جمهوری اسلامی ایران است و فرضیه تحقیق نیز به این ترتیب است که؛ وسعت جغرافیایی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) به کشورهای حوزه شرق، دغدغه امنیتی مهمی را نسبت به مأموریت‌های ناتو بر امنیت بین‌المللی کشورهای حوزه شرق بالاخص ایران به وجود می‌آورد.
واژگان کلیدی:

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Impact of Geographic Expansion of the NATO on National Security and Defense Functions of the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Majid Divsalar 1
  • Aliakbar Khanmohammadi 2
1
2
چکیده [English]

It was in the midst of 1940s in which early steps for establishment of 'NATO' had been taken. This organization had passed not more than half a century of its own lifetime that by an announcement of the Warsaw Organization there could be sensed that the NATO is also about to be disintegrated. But contrary to early assumptions not only this organization did not get disintegrated but also after a period of about 15 years it could recruit most of those countries which it had been established to counter them. After passing a number of decades and following the recruitment processes, NATO concluded that it needs to out of necessity develop its organization to a more extent in order to provide for its security. Since general policies of some countries, including Iran is in relative or even absolute contradiction to roadmap of the North Atlantic Treaty Organization's (NATO) leaders then those contradictions came into view immediately from early days of its foundations and circumstances led to a situation when NATO authorities in an official declaration stated that containing Iran (after Islamic revolution in that country) is the focal point of NATO's motivation for extending its territory to the east. In this paper, using cross - we tried, referring to the NATO structure as a regional security arrangement- to describe the offensive realistic theory as the theoretical point of view too. Fundamental question in this research will be the effect of NATO's new strategies and guidelines on international benefits and security of other countries such as Islamic Republic of Iran. This research is based on this theory that changing the previous missions and extending territorial and geographical extent to the eastern countries results in security concerns subject to effects of these missions on international benefits and securities of eastern countries specially Islamic Republic of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • NATO
  • National Security
  • defense strategies
  • Islamic Republic of Iran
  • military functions
  • منابع

    • برژینسکی، زیبگنیو (1386)، انتخاب (سلطه یا راهبری)، ترجمه امیر حسین نوروزی، تهران، نشر نی.
    • حسینی، حسن (1384). طرح خاورمیانه بزرگ‌تر (القاعده و قاعده در راهبرد امنیت کلی آمریکا). تهران، موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر.
    • عزتی، عزت ا...(1382). ژئوپلتیک در قرن 21. تهران: سمت.
    • قالیباف، محمدباقر (1391)، برنامه راهبردی دیپلماسی از برنامه پیشرفت و عدالت، تهران، نگارستان حامد.
    • لارسون، دیوید و توماس اسکیدمور (1376)، اقتصاد سیاسی بین الملل، ترجمه احمد ساعی و مهدی تقوی نژاد، تهران، انتشارات قومس.
    • مدکالف، جنیفر (1392)، ناتو (سازمان پیمان آتلانتیک شمالی)؛ گذشته، حال و آینده، ترجمه عسگر قهرمانپور، بناب، انتشارات خرسندی.
    • محمدی، محمود (1389)، اثر مآموریتهای جدید ناتو بر منافع و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. معاونت پژوهش‌های روابط بین الملل.
    • مشیرزاده، حمیرا (1386)، تحول در نظریه‌های روابط بین الملل، تهران، انتشارات سمت.
    • امینی، آرمین و الهام حسین خانی (1392). نقش ناتو در گسترش جامعگان اروپای غربی. فصلنامه سازمان‌های بین المللی. سال اول. شماره سوم.
    • بابایی، غلامرضا (1378)، ایالات متحده، ناتو و بحران بالکان، مجله سیاست خارجی. شماره 2،439.
    • باقری دولت آبادی، علی (1392). نقش عنصر بازدارندگی در راهبرد نظامی ایران. مجله سیاست دفاعی. سال بیست و دوم. شماره 85.
    • پگاه حوزه (1390). ناتو و توازن امنیت در خاورمیانه، شماره 311.
    • جاویدنیا، کیومرث (1386). ناتو و چشم انداز تحولات نوین امنیت منطقه ای، خبرگزاری فارس.
    • شیرازی، محسن (1386)، ناتو و گسترش به شرق؛ پیامدهای امنیتی برای ایران. مجله پگاه حوزه، شماره 228،30-28.
    • علایی، حسین (1388). تأثیر پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه علمی –پژوهشی انجمن جغرافیای ایران. سال هفتم. شماره 23.
    • قامت، جعفر (1387)، گسترش ناتو به شرق (آسیای مرکزی و قفقاز) و تأثیرات آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، مجله دانشنامه، 40-21.
    • کولایی، الهه (1387). ناتو در همسایگی ایران: نگاهی به چگونگی گسترش بزرگ‌ترین سازمان نظامی جهان. روزنامه اعتماد.
    • ملکی، عباس (1386). سناریوهیی برای مقابله با راهبردهای پیچیده آمریکا. روزنامه اعتماد ملی.
    • مومن زاده، رضا (1392). بازدارندگی دفاعی جدید جمهوری اسلامی ایران. پژوهشنامه دفاع مقدس. سال دوم. شماره 7.
    • میناوند، محمدقلی (1385). ایران و اتحادیه اروپا، کنکاشی در سیاستگذاری ها. مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی.
    • وثوقی، سعید و سید جواد امام جمعه زاده و مجید دیوسالار (1390). جمهوری اسلامی ایران و ترتیبات امنیتی منطقه ای در آسیای مرکزی، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال نهم، شماره 32، 231-228
    • جعفری، حمید (1389)، گسترش ناتو به شرق و تأثیر آن بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد.
    • خان محمدی، علی اکبر (1394). تأثیر حضور ناتو بر امنیت بین‌المللی (مطالعه موردی: امنیت جمهوری اسلامی ایران). پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین المللی آیت الله آملی